ارتباط امام حسین با سوره فجرنامگذاری سوره‌ها بی مناسبت نیست. برخی از سوره‌ها علاوه بر نام معروف خود، عنوان ویژه‌ای هم دارد. سوره فجر یکی از این سوره هاست. ۱ - فرمایش امام صادق علیه السلامامام صادق علیه‌السّلام فرموده است: «سوره فجر را در نمازهای فریضه و نافله خویش بخوانید، که آن، سوره حسین علیه‌السّلام است و به آن رغبت و اشتیاق نشان دهید». (اقرؤا سورة الفجر فی فرائضکم ونوافلکم، فانها سورة الحسین علیه‌السّلام وارغبوا فیها) [۱]
تفسیر برهان، سوره فجر.
[۳]
سفینة البحار، ج۲ ص۳۴۶.
۲ - امام حسین و سوره فجرراستی چرا سوره فجر، سوره حسین بن علی علیه‌السّلام است؟ مگر در سوره فجر، چه موضوعی مطرح است که با سید الشهدا تناسب دارد؟ در این سوره، به فجر و شبهای دهگانه و به جفت و تاق، و به شب که فرا می‌رسد، سوگند یاد شده است. … یاد کردی است از قبیله یا سرزمین ارم، با آن ساختمانهای بزرگ و قصرهای افراشته پرستون و بی مانند و عذابی که خداوند به قوم ثمود و فرعون طغیانگر و شکنجه گر نازل کرد و بر آنان که در سرزمینها طغیان و فساد فراوان کردند، تا آنکه خدایی که در کمین ستمگران است، تازیانه عذاب خویش را بر آنان فرود آورد و هلاکشان ساخت. ۳ - سنت الهیو این سنت الهی است که وقتی قومی طغیان و ستم را به اوج رسانند، خداوند زمینه هلاک و نابودی آنان را فراهم می‌سازد. تازیانه‌های ستم فرعونی سالها بر گرده بنی اسرائیل محروم نواخته می‌شد. خداوند، موسای نجاتبخش را مامور رهایی آنان ساخت و فرعونیان در نیل، غرق شدند. قوم عاد و ثمود نیز در فساد و تباهی به نهایت رسیده بودند که خداوند، با صاعقه عذاب و صیحه آسمانی نابودشان ساخت. ۴ - عاقبت امویانامویان نیز برای نابودی دین خدا، کمر همت بسته بودند و با عترت پیامبر دشمنی می‌کردند. طغیانشان که به اوج رسید، موجی از خون از کربلا به راه افتاد و سلطه اموی را ویران ساخت. اگر حکومت شوم بنی امیه را، شام مرگ و تیرگی ظلمت به شمار آوریم، نهضت حسینی و خون شهدای کربلا، فجری بود که دیوار ظلمت ظلم را شکافت و روزنه‌ای به روز بیداری و فجر رستگاری گشود. ۵ - عاشورا و فجرحسین بن علی علیه‌السّلام با عاشورای خویش، فجری از ایمان و عقیده و حریت را در ظلمت ظلم و در سیاهی ستم پدید آورد، آری… فجر امامت و ایمان، در «غسق سلطنت آل امیه»! ۶ - انقلاب اسلامی و سوره فجرتاریخ انقلاب اسلامی ما نیز نسبتها و مناسبتهایی با این سوره دارد: سوره فجر، یاد از شبهای دهگانه می‌کند. شبهای دهه محرم نیز فجر آفرین انقلاب اسلامی بود و ظلمت شکن و ستم سوز. سوره فجر، از فرعون مصر یاد می‌کند که قدرت و سپاه و سلطه‌ای چشمگیر داشت، که وقتی بینات موسوی از طور تجلی تابید، محو و نابودی فرعون ذی الاوتاد، رقم خورد. دهه فجر انقلاب نیز، بساط سلطنت طاغوت را در هم نوردید و آن گونه که سید الشهدا، خورشیدی بود که با فروغش، فجر ایمان و جهاد در دلها دمید، امام امت نیز به ایران بازگشت و این دهه فجر ولیال عشر، زوال ابدی سلطه شاهان را رقم زد. دهه فجر، جان سیراب زمان بود از کوثر « ولایت فقیه ». سوره فجر، سوره پیروزی عدالت مظلوم و نوید صبح صادق صدق و راستی بود. میان شب ظلمانی و فجر نورانی، درگیری همیشگی جاری است. ولی… آنچه سینه سیاه شب را می‌درد، تیغ سحر و فجر است. ۷ - عاشورا تیغ شب شکنعاشورای حسینی، همان تیغ شب شکن تاریخ، در سینه ظلمت ستم بود. آنها هم که در رکاب « خون خدا» جان باختند، جانهای خدایی داشتند و شمع جمعشان حسین بن علی علیه‌السّلام بود، آن نفس مطمئنه الهی! پایان سوره فجر، خطاب به نفس مطمئنه است، تا راضی و مرضی به سوی خدا بازگردد و در بهشت برین جای گیرد. در فجر عاشورا، نفس مطمئنه حسینی، به ملکوت خدا و بهشت برین پر گشود. یاران شهیدش نیز هاله مقدس آن فروغ خدایی بودند که به سوی جنت موعود، پر کشیدند. ۸ - علت نام گذاری سوره امام حسینباز می‌گردیم به این پرسش که چرا این سوره به نام حسین بن علی علیه‌السّلام مشهور است؟ والفجر که سوگند خــدای ازلی است روشنگـر حقـی است که با آل علی است این سـوره به گفتـه امام صادق علیه‌السّلام مشهور به سوره حسین بن علی علیه‌السّلام است رمز این نامگذاری را نیز، امام صادق علیه‌السّلام چنین فرموده است: «حسین علیه‌السّلام ، صاحب نفس مطمئنه و راضیه و مرضیه است. یاران او نیز از دودمان رسالت، در روز رستاخیز از خداوند راضی‌اند. خدا نیز از آنان راضی است.» (فهو ذو النفس المطمئنة الراضیة المرضیة واصحابه من آل محمد هم الراضون عن الله یوم القیامة وهو راض عنهم.) پس پیروان آل محمد، به توصیه حضرت صادق علیه‌السّلام ، در نمازهای مستحب و واجب خویش، سوره «والفجر» را می‌خوانند، که سوره حسین علیه‌السّلام است، تا از او الهام بگیرند، درخشش در ظلمت شب را، شکافتن سینه ستم را، آغازگر بودن روز روشن ایمان و امید را و مبارزه با طاغوت را و… شعله افکندن در خرمن فساد را. این است که «فجر»، سوره حسین بن علی علیه‌السّلام است. ۹ - سخن مرحوم طالقانیپایان این نوشته را کلامی از مفسر بزرگ مرحوم آیة الله طالقانی قرار می‌دهیم که می‌نویسد: «… گویا ائمه معصومین سلام‌الله‌علیهم از این جهت این سوره را سوره حسین علیه‌السّلام نامیده‌اند که قیام و شهادت آن حضرت در آن تاریکی طغیان، مانند طلوع نور فجر، از نو منشا حیات و حرکت گردید، خون پاک او و یارانش به زمین ریخت و نفوس مطمئنه آنها با فرمان «ارجعی» و با خشنودی به سوی پروردگار شتافت، تا همیشه از دلهای پاک بجوشد و آنها را با هم پیوسته دارد و الهام بخشد، تا از این الهام و جوشش، نور حق در میان تاریکیها بدرخشد و راه حیات با عزت باز، و پایه‌های ظلم و طغیان بی پایه گردد و طاغیان را دچار خشم و نفرین کند: والفجر… الم ترکیف فعل ربک بعاد…» [۵]
پرتوی از قرآن، سید محمود طالقانی، ذیل تفسیر سوره فجر، ج۴، ص۸۲.
۱۰ - پانویس
۱۱ - منبعدانشنامه کلام و عقاید، برگرفته از مقاله «ارتباط امام حسین با سوره فجر». |